To «Έψιλον» του Χάουαρντ Τζέικομπσον στα βιβλιοπωλεία

Το τελευταίο μυθιστόρημα του βραβευμένου με Booker συγγραφέα είναι μια δυστοπική σάτιρα αντάξια του Όργουελ.

Το γράμμα «Έψιλον» είναι, κατά το μεταφραστή του βιβλίου, το ισοδύναμο το «J» -έτσι τιτλοφορείται το βιβλίο του Τζέικομπσον στα αγγλικά. Αυτό που συνδέει τα δύο γράμματα είναι ότι από αυτά αρχίζουν οι «απαγορευμένες» λέξεις. Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, Κέβερν Κοέν, θυμάται αμυδρά πως κάθε φορά που εκστόμιζε μια λέξη από έψιλον ο πατέρας του του βούλωνε το στόμα για να μην ακουστεί. Το «θυμάται» βέβαια, είναι υπό συζήτηση. Διότι κανείς από τους ήρωες του βιβλίου δεν θυμάται ακριβώς τίποτα. Κανείς δεν είναι σίγουρος για «αυτό που συνέβη, εάν συνέβη». Το μόνο που αντιλαμβανόμαστε με κάποια σιγουριά είναι ότι κάποια στιγμή στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν μια μεγάλη καταστροφή σάρωσε τη Βρετανία. Άνθρωποι χάθηκαν, τοπωνύμια άλλαξαν, λέξεις εξοστρακίστηκαν από τα λεξικά – όπως και οι έννοιες τις οποίες αντιπροσώπευαν. Οι εναπομείναντες ζουν με τον φόβο και ένα κενό μνήμης και εμπειρίας. Η βία είναι κοινός τόπος, όμως τα ΜΜΕ νανουρίζουν τους ακροατές με μελιστάλαχτα τραγούδια για αγάπες και λουλούδια σε ένα πρόγραμμα που διαρκεί για πάντα.
Ο Κέβερν, μεσήλικας ο ίδιος, θα γνωρίσει την Αϊλίν, μια δέκα εννέα χρονών καλλιτέχνη που δεν έχει ιδέα ποια είναι και από πού κατάγεται. Θα ερωτευτούν και μαζί θα επιχειρήσουν να διασχίσουν το τοπίο του τρόμου στο οποίο έχει μετατραπεί η χώρα. Όμως τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Πόσο μάλλον που η Αϊλίν είναι βέβαιη πως τους παρακολουθούν. Πως οι δυο τους αποτελούν μέρος ενός σχεδίου που εξυφαίνεται σε σκοτεινά δωμάτια στα οποία δεν έχουν πρόσβαση. Και σαν να μην έφταναν τα βάσανά τους, δεκάδες παρακλάδια με ήρωες άλλους περιπλέκουν την ιστορία τους.
Το «Έψιλον» μοιάζει βαρύ και σκοτεινό, αν κανείς περιοριστεί στην πλοκή του. Όμως, όπως γνωρίζουν οι αναγνώστες του Τζέικομπσον και πιο συγκεκριμένα του πασίγνωστου «Η περίπτωση Φίνκλερ» (εκδ. Ψυχογιός), το μισό ταλέντο του συγγραφέα είναι το χιούμορ του. Σαρδόνιο και καταλυτικό περιγελάει τα έργα των ανθρώπων που οχυρώνονται πίσω από τη συλλογική αμνησία, την πολιτική-απολιτική σκέψη και την αυτολογοκρισία για να προφυλάξουν τα θραύσματα μιας φανταστικής ηρεμίας και ευζωίας.
Από τα βιβλία που αξίζει να διαβάσετε.

Λήδα Πιμπλή